متاسفانه در صنعت بازیافت فلزات از روش در اصطلاح دستی استفاده می‌شود که همین امر به واسطه احراز نشدن شرایط زیست محیطی، آلودگی‌هایی را در این بخش رغم زده است. عدم آگاهی نسبت به نحوه عملکرد بازیافت صنعتی، باعث شده تا ضایعات فلزی کافی در بازار ایران در دسترس نباشد و چرخه عرضه و تقاضای معیوب، صنایع بزرگ را ناگزیر از مصرف محصولاتی در این بخش می‌کند که کیفیت پایینی دارند.
وی به صفحات بازیافت صنعتی اشاره و تاکید کرد: در حال حاضر در کشور ما ظرفیت تولید حجم بالایی از ضایعات قراضه وجود دارد که اگر به خوبی مدیریت شده و با رعایت استانداردها بازیافت شود، صنایع فولادی نیز ارتقای کیفی و کمی تولید را تجربه خواهند کرد.
صابر طهرانی به بعضی از این بسترها اشاره کرد و ادامه داد: بیش از 4 میلیون خودروی فرسوده در کشور وجود دارد که سالانه، 350 تا 400 هزار دستگاه به آن‌ها اضافه می‌شود. به این‌ها بیش از 30 هزار کامیون، اتوبوس، مینی‌بوس و تراکتور فرسوده موجود را نیز باید افزود. در کنار آن، پیش‌بینی می‌شود 5.7 تا 10 میلیون تن ضایعات فلزی نیز از روند بازسازی صنایع ایجاد شود. بسترهای متعدد دیگری نیز در این بخش وجود دارد که باید به شایستگی مدیریت شود.
مدیر پژوهش و توانمندسازی مجتمع فولاد خراسان رضوی یادآور شد: متاسفانه روند بازیافت قراضه به روش سنتی، نظارت قابل قبولی ندارد ورویه های غلط در این حوزه، منجر به ورود ناخالصی‌ها به کوره‌های تولید فولاد شده که کمترین تبعات آن افزایش مصرف انرژی، افزایش مصرف الکترود، آلایندگی خاک وهوا و کاهش راندمان تولید فولاد در واحدهای صنعتی تولیدکننده خواهد بود.
وی با تاکید بر مخاطراتی که آهن قراضه نامرغوب برای محیط زیست دارد، بیان کرد: تاثیر نامطلوب یک درصد خاک در آهن قراضه نامرغوب، انتشار 529 کیلوگرم گاز CO2 است. این در حالی است که سازمان محیط زیست متعهد به کاهش 12درصدی گازهای گلخانه‌ای است.
صابر طهرانی در ادامه از درخواست‌های صنایع فولاد خراسان گفت و خاطرنشان کرد: یکی از ضرورت‌های اساسی اعطای مجوز به کارگاه‌های فرآوری و بازیافت قراضه با حساسیت و مسئولیت بیشتری است. توامان باید بر کارگاه‌های دارای مجوز، نظارت مستمر و مسئولانه‌تری صورت گیرد تا محصول بازیافتی آن‌ها دارای استانداردهای کافی برای استفاده صنایع باشد.
ضعف در نوع خرید آهن قراضه برای صنایع فولادی است
محمدرضا ورزنده، عضو هیات مدیره مراکز اسقاط و بازیافت کشور، نیز در پاسخ به انتقادات مطرح شده نسبت به کیفیت عملکرد مراکز بازیافت فلزات در کشور بیان کرد: مراکز بازیافت رسمی ما در کشور دارای تجهیزاتی پیشرفته است و حتی سالن‌های بزرگ و مجهز برای جداسازی قطعات خودروهای فرسوده دارد. نباید به واسطه عملکرد مراکز خرد بازیافت قطعات فلزی باید تمامی فعالان این حوزه ملامت شوند.
وی بخشی از مشکلات صنایع فولاد را در نوع خرید و انتخاب پیمانکار برای تامین و مشخص کردن منبع قیمت آهن قراضه عنوان کرد و گفت: بعضی از صنایع فولادی در سایر استان‌ها، مشتری قراضه‌های باکیفیت تولید شده در خراسان رضوی هستند و طبیعی است که بهای این کالای کیفی را نیز تامین می‌کنند.
ورزنده تامین حجم آهن قراضه مورد نیاز صنایع خراسان رضوی را برای پیمانکاران موجود در بازار ناممکن دانست و یادآور شد: همین امر باعث شده تا پیمانکار برای انجام تعهد خود به سراغ مراکز فاقد مجوز و خرد برود که در آن‌ها روند بازیافت به صورت دستی و بدون درنظر گرفتن کیفیت محصول نهایی، انجام می‌شود.
ضرورت تکرار تجربه دیگر استان‌ها در ایجاد تعاونی بازیافت فلزات
قاسم کیومرثی، رئیس اداره صنایع فلزی سازمان صنعت، معدن وتجارت خراسان رضوی، نیز در این نشست به ارائه آماری از واحدهای فعال در این بخش پرداخت و افزود: نظر به توسعه واحدهای فولادسازی، شاهد افزایش فعالیت واحدهای بازیافت فلزات در کشور هستیم. در سطح کشور، 277واحد دارای پروانه داریم و در مقابل شمار بیشتری از این مراکز فاقد پروانه است. در استان 129واحد موفق به اخذ پروانه شده‌اند که بخشی از آن‌ها غیرفعالند.
به گفته وی، در گذشته نظر به اهمیت آهن قراضه برای صنایع فولادی، حرف از ورود آن به حوزه بورس و قیمت‌گذاری این محصول متناسب با بهای جهانی بود که متاسفانه عملیاتی نشد.
چنانچه برابر سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی، اگر اقتصاد واقعاً خصوصی می شد و احکام سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی بدرستی اجرا می شد امروز شاهد فضایی متفاوت در صنعت و اقتصاد بودیم.
در صورت امکان لطفاً موضوع گفتگو را جمع بندی بفرمایید:
1- دخالت دولت در اقتصاد صنعت فولاد از طریق بنگاه داری، عرضه محصولات به قیمت های دستوری و غیر رقابتی، و فراهم کردن امکان زیان ده بودن واحدهای فولادی (چون از جیب دولت است) یکی از دلایل برهم خوردن تعادل بازار و امکان فعالیت بخش خصوصی است.
2- علاوه بر بند فوق عدم فراهم بودن زیر ساخت واردات آهن قراضه از حیث امکانات بندری و بعد مسافت کارخانجات تا بنادر، امکان واردات قراضه را محدود کرده است.
3- کمبود عرضه و افزایش تقاضا سبب ایجاد جنگ قیمتی در تأمین آهن قراضه است و عدم هماهنگی و تعدد واحدهای مصرف کننده آهن قراضه سبب افزایش نسبت قیمت قراضه به محصول نهایی است. بروز این حالت در سالهای اخیر باعث ایجاد مشکلات فراوانی برای فعالان صنعت بازیافت آهن و همچنین کارخانجات گردیده است.
4- عدم توسعه بازار قراضه های صنعتی و استاندارد بودن کیفی آهن قراضه و قوانین مالیاتی در نظام جدید مالیاتی کشور (در بازاری که خواه ناخواه منشأ تأمین آن غیر رسمی است) از دیگر عوامل چالش برانگیز این صنعت است.
5- آهن اسفنجی به عنوان اصلی ترین جایگزین آهن قراضه در کشور توسط واحدهای دولتی یا نیمه دولتی تولید و نرخ گذاری می گردد ؛ حال اینکه بازار آهن قراضه یک بازار 100 درصد خصوصی و رقابتی است.
